वृत्त/गण :परिभाषा , व्याख्या , चिन्हे आणि अर्थ

वृत्त/गण :परिभाषा , व्याख्या , चिन्हे आणि अर्थ

गण दोन प्रकारचे आहेत :

१ ) अक्षरगण – एकूण ८  .

तीन अक्षरांचा एक गण .

गण : य , र , त , न , भ , ज, स , म

२) मात्रागण – एकूण ५ .

इथे दोने गुरू म्हणजे ” म ” गण आणि

चार सलग लघू म्हणजे ” न ” गण .

गण : म , स , ज , भ , न

• मात्रा म्हणजे स्वराच्या उच्चारास लागणारा काल.
  
• लघू अक्षराचे चिन्ह  u असे आहे. म्हणजे र्हस्व उच्चार . ल = एक मात्रा
• गुरू अक्षराचे चिन्ह – असे आहे . म्हणजे दीर्घ उच्चार .  गा – दोन मात्रा.

काही चिन्हे आणि त्यांचे अर्थ :

प म्हणजे एकूण ८ मात्रा

+ म्हणजे निश्चित गुरु

उ म्हणजे १४ किंवा १५ मात्रा.

• पद्याच्या असरनियमाला ” वृत्त ” असे म्हणतात.
  
• पद्याच्या मात्रानियमाला ” जाति ” असे म्हणतात. ( मात्रिक  छंद / वृत्त )
• अवसान म्हणजे थांबणे म्हणजेअ ” यति “

काव्य दोन प्रकारचे आहे –

• एक गद्यरूप आणि एक पद्य रूप.
  
• ज्याला पाद किंवा चरण नाहीत ते गद्य व ज्याला पाद आहेत ते पद्य.